Andrea Congia - Musikari eta dramaturgo sardiniarra 2022-05-09

“Kantu inprobisatuak, genero gisa, bidean eraikitzen du, hemen eta orain”

Andrea Congia musikari eta dramaturgo sardiniarra da. Tra Parola e Musica elkartearen alma materrak sortu eta zuzendu du Improvisa una antiga poesia emanaldia. Sardinieraz erantzun dizkigu erredakzioan euskaraz egindako galderak. Itzultzaile automatikoak galerik sortu badu aurrez barkamena eskatuta, datorren astean Usurbilen eta Azpeitian entzungo duguna irudikatzen saiatu gara elkarrizketa laburrean.

Tra Parola e Musika eta Bertsozale Elkartearen arteko elkalanaren emaitza izango da Euskal Herrira egindako bisita.
Tra Parola e Musika - Casa di Suoni e Racconti plataforma artistiko askea eta independientea da. Tradizioa eta gaurko sorkuntza uztartzen ditugu, sinisten dugulako musikak baduela funtzio emozionala, komunikatiboa, narratiboa eta soziala. Literatura, zinea, poesia, antzerkia, dantza, arte plastikoak uztartu izan ditugu, genero artistiko eta ugari nahasteaz gain badugu kontzientzia historikoa, generazionala, lurraldeartekoa eta estetikoa.

Nolatan sortu zitzaizuen Remundu Piras inprobisatzaile eta poetaren inguruko emanaldia sortzea?
2018. urtean bere heriotzaren 40. urteurrena izan zen. Remundu Pirasek Sardiniako kantu inprobisatuaren historia markatu zuen: inprobisatzaile handia izateaz gain Sardiniarren identitatearen eta kulturaren inguruko poesia asko idatzi zuen, komunitatean eragin handia izan zuena. Esaterako, Sardiniako hizkuntza erabiltzeari ez uzteko gonbidapena egin zien herrikideei erabilera goitik behera zihoan garaian.
Baina Remundu Pirasen obra aukeratu izana ahozkotasunaren garrantzia indartzeko modua ere bada, pentsamendua, arte poetikoa, konposizioa, elkarrizketa, arrazonamendua lantzeko bide eman digu gaur arte, idatzizkoak ematen ez dizkigun mila modu eskura eman dizkigu. Azken batean Remundu Pirasen obraren lanketa gizakiaren gaitasun komunikatiboaren kontaketa da.

Dramaturgoa eta musikaria zara, azken emanaldirako kantu inprobisatuak sortu dizu interesa.
Interesgarri zait kantu inprobisatua genero gisa, gauza askoren uztarketa delako: poesia, hizkuntza, sinboloak, metafora eta performancea, dena batean. Hemen eta orain, bidean ari da eraikitzen, errealitateari forma emanez. Bitala, bizia, animatua, dinamikoa. Bizitzaren oso antzekoa, arte gelditik urrun ikusten dut eta interesgarri zait. Inprobisazioa da egiten, pentsatzen, proposatzen eta sortzen dudanaren abiapuntua: nire musika emanaldietan momentuko inspirazioari garrantzi handia ematen diot. Baina ez hori bakarrik, baita lan filosofia gisa ere. Ucroine festibalaren diseinuan ere bai, gure elkartearen proiektu agerikoenean. Azken batean existitzen ez diren munduak sortu nahi ditugu, musikaren bitartez entzuten eta irudikatzen ditugu, bertan parte hartzen duten artistek jatorri eta formazio artistiko oso ezberdina izan arren mundu imaginario berean ari dira. Horretarako, beti da interesgarria akzioaren eta erreakzioaren arteko denborak murriztea, momentu berean eta elkarrekin jendaurrean sortzen jartzea.

Nolatan egin duzue harremana Bertsozale Elkartearekin?
Emanaldia Europan barrena zabaldu nahi genuen. Beharrezkoa zen gure emanaldiaren eta landu nahi ditugun tematiken inguruan sentsiblitatea izango zuen taldeekin aritzea. Bertsozale Elkarteak ibilbide luzea du kantu inprobisatuaren inguruan lanean, Euskal Herrian aurkitu dugu neurriko elkarlan erakundea. Efikazia eta seriotasun handiz landu dituzte Usurbilgo eta Azpeitiako emanaldiak. Entzunak sentitu gara, nabari da Euskal Herriko eta Sardiniako herrien historiak antzekotasun handiak dituztela. Herri anaiak eta apatridak gara, hizkuntza eta identitatearen defentsan ari diren komunitateak, kantua askabide dutenak.

Hamairu lagunek osatzen duzue lan-talde artistikoa. Euskal Herrian ez daude ohituta hainbeste jende oholtza gainean elkarrekin ikustera.
14 lagun goaz Sardiniatik, artistak eta talde teknikoa, gira txikia baina bizia izango da Euskal Herrian bi-hiru egunez egingo duguna. Alde batetik, lau narratzaile izango ditugu oholtzan: Antonella Puddu, Claudia Benaglio, Francesco Falchetto eta Anjulu Conju. Remundu Pirasen bizitza kontatzeaz gain ahozkotasuna eta poesiaren ekarpenak balioan jarriko dituzte kontalariek. Neronek lagunduko diet kontakizunean gitarra klasikoarekin. Bestetik, Tenore Murales de Orgoloso taldea gurekin izango dugu emankizunean. Lau laguneko koralak dira tenore taldeak, tradizio handikoak Sardinian, herri kulturaren ondare inmaterial komunitarioa eta artistikoa. Azkenik, Sadiniako bi cantadori izango ditugu gurekin: Guiseppe Porcu di Irgoli eta Dionigi Bitti di Oliena, Alaia Martin eta Julio Sotorekin batera arituko dira. Bertsotan, garai bateko kantuek emandako abiapuntuetatik gaurko gaiei abestuko diete.